Pasaran kewangan terbahagi kepada empat komponen iaitu pasaran wang, pasaran modal, pasaran hadapan dan pasaran gadai janji.
Apa Itu Pelaburan?
- Pelaburan dikenali sebagai sebagai istithmar, ia merupakan aktiviti yang digalakkan oleh Islam kerana ia adalah nadi kepada kemajuan umat Islam.
- Perletakan modal untuk digunakan membiayai projek / aktiviti perdagangan
- Pelabur berkongsi keuntungan dan kerugian bersama
- Aktiviti pengembangan harta / pengembelingan wang secara produktif
- Melibatkan unit lebihan dan unit kurangan dalam masyarakat.
Prinsip Pelaburan Islam
- Tidak melabur dalam aktiviti perniagaan yang diharamkan oleh syarak
[perjudian , pelacuran, arak]
- Tiada jaminan keuntungan
[jaminan untung atas modal]
[peratusan untung daripada keuntungan sebenar]
- Tidak wujud unsur gharar [tidak pasti] / perjudian
- Tiada unsur paksaan
- Tidak terlibat dalam riba
Apakah Sekuriti Lulus Syariah?
- Sekuriti yang diperakui oleh Majlis Pengawasan Syariah [MPS] Suruhanjaya Sekuriti sebagai sekuriti yang menepati prinsip syariah dan dikategorikan halal dari sudut syarak untuk dilanggani
- Melalui proses penurasan [screening]
- Diperkenalkan Mei 1996
Badan Penting
a) SECURITY COMMISSION [SURUHANJAYA SEKURITI]
- pengawal perkembangan pasaran modal
b) UPMI [UNIT PASARAN MODAL ISLAM]
- ditubuhkan pada 1995
- Pegawai berpendidikan syariah + kewangan moden di SC
- Menyelidik bidang fiqh muamalat dan kewangan
- Membantu MPS
c) MPS [MAJLIS PENGAWASAN SYARIAH]
- Mei 1996
- Pakar - Pakar Syariah + Pengamal Industri
- Tempat rujukan isu syariah dalam pelaburan
- Memastikan pelaburan mengikut syariah
Syarikat Bercampur?
- Kegiatan utama halal, unsur haram amat kecil'
- Imej syarikat baik, bersih - dari sudut kewangan
-Aktiviti utama syarikat mempunyai kepentingan dan maslahan, melibatkan perkara umum balwa dan urf [amalan kebiasaan]
Kadar percampuran yang dibenarkan
1. Tanda aras 2% [ still boleh pohon SC]
- aktiviti yang jelas haram - riba , judi, minuman keras
2. Tanda aras 10%
- aktiviti yang melibatkan unsur umum balwa - faedah dari simpanan tetap
- tembakau
3. Tanda aras 25%
- aktiviti yang ada maslahah tapi terlibat dengan aktiviti yang dilarang - perhotelan, pusat peranginan
Kepentingan Sekuriti Lulus Syariah
- membantu pelabur Islam mengenalpasti sekuriti halal
- meningkatkan keyakinan pelaburan Islam
- memudahcara perkembangan institusi pelaburan / kewangan Islam
- Pembentukan indeks syariah
Pasaran Wang
- Menjalankan urusniaga penjualan dan pembelian hutang yang berjangka pendek.
- Jangka Pendek : merujuk jangka masa kurang daripada setahun [12 bulan]
- Instrumen kewangan di pasaran ini mempunyai tiga ciri utama iaitu:
i. risiko tidak upaya membayar yang rendah
ii. tempoh matang yang singkat
iii. mudah dipasarkan
- Di pasaran wang konvensional, instrumen kewangan yang digagangkan terdiri daripada bil-bil perbendaharaan [treasury bills] , sijil deposit boleh niaga [negotiable certificate of deposits], penerimaan jurubank [banker's acceptance] dan perjanjian belian - semula [repurchase agreements].
- Instrumen kewangan untuk pasaran wang Islam masih belum berkembang dengan meluas di negara-negara Islam.
- Walaubagaimanapun Malaysia dan kemudiannya diikuti oleh Indonesia telah mula merintis jalan dengan menyediakan instrumen kewangan berlandaskan prinsip syariah untuk diniagakan di pasaran wang.
Pasaran Wang Islam
- Pasaran Wang Islam merujuk kepada pasaran di mana aktibiti-aktiviti yang dijalankan adalah patuh syariah
-aktiviti-aktiviti yang tidak dibenarkan termasuk pengeluaran arak, perjudian, pronografi, riba dan lain-lain. Inilah yang membezakan pasaran wang Islam dan konvensional.
- pasaran wang Islam adalah penting sebagai medium sektor perbankan Islam dalam mendapatkan pembiayaan dan menyesuaikan portfolio dalam tempoh jangka pendek serta berfungsi sebagai saluran untuk penghantaran dasar kewangan
- instrumen kewangan dan pelaburan antara bank akan membolehkan bank yang mempunyai lebihan dana menyalurkan dana kepada bank defisit, sekali gus mengekalkan pembiayaan dan mekanisme kecairan yang diperlukan untuk menggalakkan kestabilan dalam sistem kewangan dan ekonomi
- pada 3 Januari 1994, BNM telah memperkenalkan Pasaran Wang Antara Bank Islam [Interbank Islamic Money Market] / singkatannya IIMM sebagai perantara untuk menyediakan sumber pelaburan jangka pendek berdasarkan prinsip Syariah kepada sektor perbankan Islam
- IIMM terdiri daripada tiga komponen iaitu :
i. instrumen kewangan Islam untu dagangan antara bank
ii. pelaburan Islam antara bank
iii. sistem penjelasan cek Islam antara bank
- pada tahun 1999 sistem penjelasan cek Islan antara bank tidak lagi dianggap sebagai komponen pasaran wang Islam antara bank
- kini pasaran wang Islam antara bank terdiri daripada 2 komponen sahaja, iaitu dagangan antara bank dan pelaburan mudharabah antara bank
- instrumen yang diperkenalkan di bawah Islamic Inter Bank Money Market adalah seperti berikut ;
i. Mudharabah Interbank Investment [MII]
ii. Wadiah acceptance
iii. Gov Investment Issu [GII]
iv. Bank Negara Monetary Notes-I [BNMN-i]
v. Sell and Buy Back Agreement [SBBA]
vi. Sukuk BNM Ijarah
vii. Ar-Rahnu Agreement - i
Pasaran Modal
- pasaran modal ialah pasaran yang urus niaganya melibatkan instrumen kewangan yang tempoh matangnya lebih satu tahun
- tujuan utama pasaran ini diwujudkan adalah untuk menyalurkan dana yang mampu disimpan kepada kaedah pelaburan jangka panjang yang produktif.
Pasaran Modal Islam
- pasaran modal Islam [PMI] - menjalankan aktiviti seperti pasaran modal konvensional tetapi berasaskan prinsip syariah
- PMI memainkan peranan penting dalam menggerakkan dana modal Islam yang terdapat dalam pasaran
- dana-dana tersebut diperolehi daripada institusi-institusi ekonomi Islam seperti Tabung Haji, rangkaian sistem Perbankan Islam, Takaful Islam, Pajak Gadai Islam , Unit dana Islam dan beberapa syarikat-syarikat perniagaan Islam dan orang persorangan yang memiliki lebihan modal untuk dilaburkan melalui pelaburan secara Islam.
Ciri-Ciri Etika Islam tentang Hak & Tanggungjawab Pihak Yang Terlibat Dalam Sesebuah Pasaran
- kebebasan untuk berkontrak
i. saling meredai antara satu sama lain
ii. tiada unsur paksaan
- bebas dari unsur riba
- bebas dari unsur gharar
- bebas dari unsur spekulasi
-bebas untuk berniaga pada harga yang adil dan saksama
- hak untuk mendapatkan maklumat yang sama, tepat dan mencukupi
- keutamaan untuk menjaga kepentingan awam
Elemen dan aktiviti dalam pasaran modal konvensional yang menyalahi ajaran Islam
- kewujudan instrumen yang menjalankan pulangan tetap / riba
-aktiviti spekulasi
- aktiviti jualan singkat
-pedagangan orang dalam [ insider trading]
-dagangan secara margin
Perkembangan Pasaran Modal Islam Di Malaysia
- masih di peringkat awal
- sokongan kerajaan merupakan faktor utama yang mempercepatkan proses pertumbuhan dan perkembangan pasaran modal Islam di Malaysia
- Sambutan yang menggalakkan daripada peserta pasaran iaitu pelabur, perantara kewangan serta syarikat yang memerlukan pembiayaan berdasarkan prinsip Islam
- Suruhanjaya Sekuriti [SC] yang ditubuhkan pada tahun 1993 merupakan badan yang bertanggungjawab dalam membangun dan memantau perkembangan PMI
Kaedah Operasi Pasaran Modal Islam
-kaedah operasi PMI adalah seperti operasi sistem konvensional, iaitu melalui pembiayaan hutang dan juga pelaburan [ekuiti]
-kedua-dua kaedah ini dilaksanakan mengikut garis panduan akad dan perjanjian yang digariskan oleh Islam
- 3 institusi utama yang terlibat ialah institusi perbankan, sekuriti hutang dan sekuriti ekuiti [ saham]
[i] Pasaran Modal berdasarkan Pembiayaan Hutang [debt financing]
-merupakan sektor pasaran modal Islam yang paling pesat dimajukan di negara ini.
- pada masa ini sebahagian besar daripada instrumen yang digunakan dalam PMI adalah berdasarkan kaedah pembiayaan berhutang.
- antara instrumen yang digunakan ialah Bon al- Bai' Bithaman Ajil dan al-Istisna', sukuk al- Ijarah, Sijil Pelaburan KErajaan Malaysia dan Bil Penerimaan Islam.
[ii] Pasaran Modal Berdasarkan Pembiayaan Pelaburan [Ekuiti]
- nota dan sijil al-Musyarakah
- Bon Musyarakah
- Pembiayaan al- Iajarah melalui terbitan Nota al- Musyarakah
- Bon al- Mudharabah
Instrumen Konvensional Yg Diluluskan Oleh MPS
terdapat juga instrumen konvensional yang sedang berjalan dan mendapat kelulusan dari MPS seperti;
- hak langganan boleh pindah / waran
-waran panggilan
-kontrak niaga hadapan minyak sawit mentah [CPO futures Contract]
- bon berkupon sifar khazanah
Panduan Asas Pasaran Modal Islam
- larangan al-tanajusy
-kegiatan yang mempunyai unsur al- gharar
-larangan kegiatan tadlis al-'aib
-larangan kegiatan al-ghalat
- larangan riba
- larangan kegiatan al-maisir
